Εκκολπώματα εκκολπωματίτιδα

Εκκολπώματα εκκολπωματίτιδα, αίτια, συμπτώματα, θεραπεία συντηρητική ή χειρουργική

Τα εκκολπώματα αποτελούν ένα συχνό πρόβλημα του παχέος εντέρου στις σύγχρονες κοινωνίες λόγω του “μοντέρνου” τρόπου ζωής και διατροφής. Πρόκειται για μια καλοήθη πάθηση, που όμως μπορεί να προκαλέσει ορισμένες πολύ σοβαρές επιπλοκές τις οποίες πρέπει να γνωρίζουμε.

Τι είναι εκκόλπωμα;

Εκκόλπωμα είναι μια διόγκωση που μοιάζει με σακουλάκι στο μυϊκό τοίχωμα του παχέος εντέρου, ιδιαίτερα σε σημεία όπου εισέρχονται τα αγγεία. Η εκκολπωματική νόσος είναι ένα συχνό πρόβλημα που επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες. Ο κίνδυνος εμφάνισης εκκολπωμάτων αυξάνεται με την ηλικία και παρατηρείται πιο συχνά στις ανεπτυγμένες χώρες.

Εκκολπωμάτωση, εκκολπωματίτιδα

• Εκκολπωμάτωση: είναι η ύπαρξη εκκολπωμάτων στο παχύ έντερο, συχνά εντοπίζεται τυχαία με εξέταση που γίνεται για άλλο λόγο, όπως κολονοσκόπηση ή βαριούχο υποκλυσμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι με εκκολπώματα δεν έχουν συμπτώματα και δεν θα παρουσιάσουν κάποιο πρόβλημα για το υπόλοιπο της ζωής τους. Το 30% των ανθρώπων άνω των 50, το 50% άνω των 60 και το 75% άνω των 80 παρουσιάζουν εκκολπώματα στο έντερο τους.
• Εκκολπωματίτιδα: ειναι η φλεγμονή ενός εκκολπώματος (εκκολπωματίτιδα) και συμβαίνει όταν υπάρχει λέπτυνση του τοιχώματος του, διαταραχή της αιμάτωσης του ή απόφραξη του. Αιτία συνήθως είναι δυσκοιλιότητα λόγω των αυξημένων πιέσεων που δημιουργούνται στο έντερο.

Παράγοντες κινδύνου εκκολπωματίτιδας

• Παχυσαρκια
• Καπνισμα
• Καθιστικη ζωη
• Αυξημενη καταναλωση κρεατος σε σχεση με φυτικες ινες
• Αντιφλεγμονωδη φαρμακα, οπιοειδη
• Γενικα παραγοντες που προκαλουν δυσκοιλιοτητα

Συμπτώματα εκκολπωματίτιδας

• Τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας εξαρτώνται από τον βαθμό της φλεγμονής. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι ο πόνος στην κάτω αριστερή κοιλία. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία και έμετο, δυσκοιλιότητα, διάρροια, πυρετό και συμπτώματα στην ούρηση. 
• Η εκκολπωματίτιδα διακρίνεται σε απλή και επιπλεγμένη μορφή.
• Η απλή εκκολπωματίτιδα, η οποία αντιπροσωπεύει το 75% των περιπτώσεων, δεν συνδέεται με επιπλοκές και συνήθως ανταποκρίνεται στην ιατρική περίθαλψη χωρίς χειρουργική επέμβαση.
• Η επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα εμφανίζεται στο 25% των περιπτώσεων και συνήθως απαιτεί χειρουργική επέμβαση.

Επιπλοκές εκκολπωματίτιδας

• Οι επιπλοκές που σχετίζονται με την εκκολπωματίτιδα μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
  1. Απόστημα, συλλογή πύου
  2. Συρίγγιο, μη φυσιολογική σύνδεση μεταξύ δύο περιοχών ή οργάνων
  3. Διάτρηση (οδηγεί σε περιτονίτιδα εως σηψαιμία)
  4. Αιμορραγία
  5. Στένωση – απόφραξη του παχέος εντέρου – ειλεός
  6. Περιτονίτιδα, λοίμωξη που περιλαμβάνει το χώρο της κοιλίας
  7. Σήψη, βαριά λοίμωξη σε όλο το σώμα

Αιμορραγία από εκκόλπωμα

• Αιμορραγία από εκκόλπωμα, συμβαίνει όταν η αρτηρία που βρίσκεται στο εκκόλπωμα πάθει ρήξη μέσα στο έντερο. Συμβαίνει περίπου στο 10% των περιπτώσεων ειδικά όταν υπάρχει δυσκοιλιότητα.
• Η αιμορραγία είναι συνήθως ανώδυνη, και το χρώμα των κοπράνων είναι ζωηρό κόκκινο ή μοβ. Το αίμα στα κόπρανα αποτελεί ένδειξη διαφόρων παθήσεων, από αιμορροΐδες μέχρι καρκίνο οπότε πρέπει πάντα να συμβουλευόμαστε τον ιατρό μας.
• Ευτυχώς οι περισσότερες περιπτώσεις αιμορραγίας σταματάνε μόνες τους χωρίς να χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση.

Εκκολπώματα πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση συνήθως γίνεται τυχαία κατά την εξέταση του εντέρου ή της κοιλίας για άλλους λόγους. Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την ανεύρεση των εκκολπωμάτων είναι:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Κολονοσκόπηση, βλέπει τα εκκολπώματα
• Αξονική τομογραφία, χρησιμοποιείται κυρίως για τη διάγνωση της εκκολπωματίτιδας και των επιπλοκών της

Πρόληψη και θεραπεία

Πρόληψη για εκκολπώματα εκκολπωμάτωση

Τα άτομα με εκκολπώματα που δεν έχουν συμπτώματα δεν χρειάζονται θεραπεία. Προληπτικα, οι περισσότεροι ιατροί συστήνουν την αύξηση των φυτικων ινών στη διατροφή, η οποία μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη νέων εκκολπωμάτων, εκκολπωματίτιδας ή εκκολπωματικής αιμορραγίας. Ωστόσο, δεν εχει αποδειχθει ότι οι ίνες εμποδίζουν αυτές τις επιπλοκες.

• Αύξηση των φυτικων ινών καταναλωνοντας περισσοτερα φρούτα και λαχανικά
• Σπόροι και ξηροι καρποί συστηνεται να αποφευγονται διοτι θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια κριση εκκολπωματίτιδας. Ωστόσο, ουτε αυτο εχει αποδειχθει.

Θεραπεία για εκκολπωματίτιδα

Η θεραπεία της εκκολπωματίτιδας εξαρτάται από το πόσο σοβαρά είναι τα συμπτώματά.

• Θεραπεία στο σπίτι – εφόσον τα συμπτώματα είναι ήπια π.χ ήπιος κοιλιακός πόνος (υποφερτός, συνήθως αριστερά κάτω στην κοιλιακή χώρα, δεκατικός πυρετός, μπορείτε να αναρρώσετε στο σπίτι με δίαιτα με υγρά (π.χ ζωμός, νερό, χαμομήλι) και αντιβιοτικά από το στόμα. Εάν εμφανίσετε κάποιο έντονο σύμπτωμα όπως πυρετό >38 ° C, αύξηση του πόνου, εμέτους κλπ πρέπει να αναζητήσετε άμεση ιατρική βοήθεια:
• Θεραπεία σε νοσοκομείο: Εάν έχετε μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα, πρέπει να νοσηλευτείτε για θεραπεία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δεν επιτρέπεται να φάτε ή να πιείτε, τα αντιβιοτικά, τα παυσίπονα και τα υγρά δίδονται ενδοφλέβια.
• Εάν εμφανίσετε απόστημα ή απόφραξη του παχέος εντέρου, μπορεί να χρειαστείτε παροχέτευση του αποστήματος συνήθως με τοποθέτηση σωλήνα παροχέτευσης μέσω αξονικής τομογραφίας ή με χειρουργική επέμβαση.

Χειρουργική θεραπεία για εκκολπωματίτιδα

Επειγουσα επεμβαση διατρηση – περιτονιτιδα

• Χειρουργική επέμβαση: Εάν πάθετε περιτονίτιδα, θα χρειαστείτε επείγουσα χειρουργική επέμβαση η οποία συνήθως έχει δυο στάδια (επέμβαση κατά Hartmann).
  1. Η πρώτη χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει την αφαίρεση του πάσχοντος παχέος εντέρου και τη δημιουργία μιας κολοστομίας (παρά φύση έδρα). Η κολοστομία είναι ένα άνοιγμα στο δέρμα από όπου αποβάλλονται τα απόβλητα από το έντερο σε ένα σακουλάκι. 
  2. Περίπου τρεις μήνες αργότερα, πραγματοποιείται μια δεύτερη χειρουργική επέμβαση για να επανασυνδεθούν τα δύο μέρη του παχέος εντέρου και να κλείσει το άνοιγμα στο δέρμα ώστε να ενεργήστε πάλι φυσιολογικά. 

Μη επειγουσα επεμβαση προγραμματισμένη

• Σε μη επείγουσες περιπτώσεις το πάσχον τμήμα του παχέος εντέρου μπορεί να αφαιρεθεί και τα δύο άκρα του να επανασυνδεθούν σε μία χειρουργική επέμβαση χωρίς την ανάγκη για κολοστομία. Αυτό γίνεται συνήθως όταν έχει προγραμματιστεί η επέμβαση για τα εκκολπώματα.
• Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μην είναι απαραίτητη αν βελτιωθείτε με τη συντηρητική φαρμακευτική θεραπεία. 
• Συνεπώς το χειρουργείο συνιστάται για ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια εκκολπωματίτιδας ή σοβαρών επιπλοκών της. 

Μερικές μελέτες συστήνουν χειρουργική επέμβαση εάν το πρώτο επεισόδιο εκκολπωματίτιδας είναι σε μικρή ηλικία κάτω των 40-50 ετών, διότι η ασθένεια μπορεί να είναι πιο σοβαρή σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά ή ανοικτά.

Μετά από ένα επεισόδιο εκκολπωματίτιδας, θα πρέπει να ελεγχθεί με κολονοσκόπηση ολόκληρο το παχύ έντερο για να προσδιοριστεί η έκταση της νόσου και να αποκλειστεί η παρουσία άλλων βλαβών, όπως οι πολύποδες ή ο καρκίνος.

Θεραπεία αιμορραγίας

Οι περισσότερες περιπτώσεις αιμορραγίας σταματάνε μόνες τους. Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς θα χρειαστούν περαιτέρω θεραπεία για να σταματήσει η αιμορραγία, όπως κολονοσκόπηση, αγγειογραφία με ή χωρίς εμβολισμό ή χειρουργική επέμβαση.

Ταξινόμηση εκκολπωματίτιδας

Η ταξινόμηση της οξείας εκκολπωματίτιδος γίνεται με βάση τα κριτήρια Hinchey Classification και βασίζεται στα ευρήματα της αξονικής τομογραφίας όπου με βάση αυτά καθορίζεται η θεραπευτική προσέγγιση και αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας

• Στάδιο 1α: φλεγμονή
• Στάδιο 1β: περικολικό ή μεσεντερικό απόστημα (κοντά στο εκκόλπωμα)
• Στάδιο 2: απόστημα στην πύελο ή γενικά στην κοιλιακή χώρα (απομακρυσμένο)
• Στάδιο 3: γενικευμένη πυώδης περιτονίτιδα
• Στάδιο 4: γενικευμένη κοπρανώδης περιτονίτιδα

Το στάδιο 1 μπορείς συνήθως να αντιμετωπιστεί συντηρητικά με αντιβίωση. Το στάδιο 2 κάποιες φορές συντηρητικά με παρακέντηση μέσω αξονικού ή χειρουργικά. Τα στάδια 3-4 θέλουν επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση.

Εκκολπώματα πρόγνωση και στατιστικά

Περίπου 15 – 25% των ατόμων με εκκολπώματα θα αναπτύξουν εκκολπωματίτιδα, ενώ το 5 – 15%  θα εμφανίσει αιμορραγία από εκκόλπωμα.

Περίπου το 85% των ατόμων με απλή εκκολπωματίτιδα θα ανταποκριθεί στην φαρμακευτική θεραπεία, ενώ το 15% των ασθενών θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Μετά από την επιτυχημένη θεραπεία του πρώτου επεισόδιου εκκολπωματίτιδας,

• το ένα τρίτο των ασθενών θα παραμείνει ασυμπτωματικό,
• το ένα τρίτο θα έχει επεισόδια ήπιου πόνου χωρίς εκκολπωματίτιδα
• και το ένα τρίτο θα πάθει δεύτερο επεισόδιο εκκολπωματίτιδας

Η πρόγνωση είναι χειρότερη μετά από ένα δεύτερο επεισόδιο εκκολπωματίτιδας. Το ποσοστό επιπλοκών φτάνει το 60% ενώ μόνο το 10% θα παραμείνουν ελεύθεροι συμπτωμάτων.