Καρκίνος πρωκτού διάγνωση θεραπεία

Ο καρκίνος πρωκτού είναι σχετικά σπάνια κακοήθεια. Αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% όλων των καρκίνων του γαστρεντερικού. Έχει καλή πρόγνωση με πενταετή επιβίωση που φτάνει το 80%. Η πλειονότητα των πρωκτικών καρκίνων έχει πλακώδη ιστολογικά χαρακτηριστικά και συνηθως δεν χρειαζονται επεμβαση. Η θεραπεια τους γινεται με ακτινοβολια – χημειοθεραπεια και αυτούς  θα αναλύσουμε στη συνέχεια. 

Καρκίνος πρωκτού και HPV λοίμωξη κονδυλώματα

Η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του πρωκτού αυξάνεται λόγω της μόλυνσης από τον ιό ανθρώπινου θηλώματος (ιός κονδυλωμάτων) (HPV). Ο καρκίνος του πρωκτού έπεται συνήθως της υψηλού βαθμού πρωκτικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας (anal intraepithelial neoplasia AIN grade 2 or 3).

Η θεραπεία του καρκίνου του πρωκτού εξαρτάται από τη σταδιοποίηση του όγκου και βασίζεται σε ακτινοθεραπεία (RT), χημειοθεραπεία (CT) και χειρουργική επέμβαση. Οι τοπικοί και τοπικά προχωρημένοι όγκοι πρωκτικού καναλιού θεραπεύονται με συνδυασμό ακτινοβολίας και χημειοθεραπείας. Η χημειοθεραπεία μόνη της χρησιμοποιείται γενικά για τη θεραπεία της μεταστατικής νόσου. Η χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιείται για υποτροπιάζουσα ή υπολειμματική νόσο.

Συμπτώματα του καρκίνου πρωκτού

Επειδή ο πρωκτός είναι εύκολο να εξεταστεί από τον ίδιο τον ασθενή συνήθως εντοπίζονται έγκαιρα οι βλάβες. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα και ευρήματα είναι:

• Ψηλαφητός όγκος
• Αιμορραγία
• Πόνος
• Κνησμός
• Αλλαγή των κενώσεων (δυσκοιλιότητα ή διάρροια) και του σχήματος των κοπράνων
  
• Εκκρίσεις από τον πρωκτό
• Λεμφαδένες ψηλαφητοί στις βουβωνικές χώρες

Εφόσον παρατηρήσουμε οτιδήποτε περίεργο στην περιοχή του πρωκτού θα πρέπει να απευθυνθούμε στον ειδικό ιατρό για να μας εξετάσει, να θέσει τη διάγνωση και να κάνει την σταδιοποίηση της νόσου. Οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση και σταδιοποίηση είναι:

• Ψηλάφηση πρωκτού και βουβωνικών λεμφαδένων
• Αξονική θώρακος, κοιλίας
• Μαγνητική πυέλου – πρωκτού
• Πρωκτοσκόπηση με βιοψία + (γυναικολογική εξέταση στις γυναίκες)
• HIV έλεγχος

Θεραπεία καρκίνου πρωκτού

Τοπικός και τοπικά προχωρημένος καρκίνος πρωκτού

Στο παρελθόν οι μη μεταστατικοί όγκοι του πρωκτού θεραπεύονταν με κοιλιοπερινεϊκή εκτομή (APR) και μόνιμη κολοστομία, με πενταετή επιβίωση 40% – 70% και θνησιμότητα 3%. Αργότερα με βάση τα ευρήματα αρκετών μελετών που συγκρίναν το χειρουργείο, με την ακτινοβολία ή ακτινοβολία και χημειοθεραπεία, διαπίστωσαν ότι η θεραπεία αυτή απέδωσε ποσοστά πενταετούς επιβίωσης 72% – 89% σαφώς ανώτερα της επέμβασης μόνο. Αυτός ο συνδυασμός είχε στατιστικά σημαντική επίδραση στη συνολική επιβίωση, στην επιβίωση χωρίς κολοστομία και στη μείωση του κινδύνου υποτροπής στους λεμφαδένες.

Όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια ο συνδυασμός ακτινοβολίας με χημειοθεραπεία είναι ανώτερος από την ακτινοβολία μόνη, όσον αφορά την επιβίωση, την τοπική υποτροπή και την αποφυγή της μόνιμης κολοστομίας (παρά φύση έδρας). Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως στη χημειοθεραπεία είναι η 5-φθοριοουρακίλη σε συνδυασμό με μιτομυκίνη ή σισπλατίνη.

Η χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιείται επίσης επιλεκτικά σε μικρούς όγκους όπου μπορεί να γίνει τοπική έκτομη με υγιή όρια ~1εκ χωρίς να πειραχτεί ο σφιγκτήρας.

Δεν θα πρέπει να γίνεται καμία χειρουργική παρέμβαση εάν δεν προηγηθεί η σταδιοποίηση διότι αλλοιώνεται η περιοχή και δεν είναι αξιόπιστες οι υπόλοιπες εξετάσεις.

Θεραπεία υποτροπής και υπολειπόμενης νόσου στον καρκίνο πρωκτού

Απαιτείται κοιλιοπερινεϊκή εκτομή σε περίπου 30% των περιπτώσεων, είτε λόγω μη ανταπόκρισης στην ακτινο-χημειοθεραπεία, είτε λόγω επανεμφάνισης (υποτροπής) του καρκίνου του πρωκτού. Παρόλο που η πρόγνωση είναι γενικά χειρότερη στις περιπτώσεις αυτές η επέμβαση μπορεί να προσφέρει ποσοστό επιβίωσης 60-65%. Σημαντικοί ευνοϊκοί προγνωστικοί παράγοντες είναι η απουσία μετάστασης στους λεμφαδένες, τα καθαρά όρια εκτομής, μέγεθος όγκου μικρότερο από 5 cm, μη προσβολή γειτονικών οργάνων. Η χρήση διεγχειρητικής ακτινοθεραπείας ή βραχυθεραπείας μπορεί να βελτιώσει τα τοπικά ποσοστά υποτροπής όταν δεν είναι εφικτή η ριζική εκτομή.

Μεταστατική νόσος στον καρκίνο πρωκτού

Οι μεταστάσεις στον καρκίνο του πρωκτού είναι σχετικά σπάνιες. Το ήπαρ είναι η πιο συνηθισμένη περιοχή μεταστατικής νόσου. Ο συνδυασμός σισπλατίνης και 5-φθοριοουρακίλης θεωρείται το πιο κλασικό σχήμα χημειοθεραπείας σε αυτές τις περιπτώσεις. Η χειρουργική επέμβαση επίσης βοηθάει σε μεμονωμένες μεταστάσεις που μπορούν να αφαιρεθούν, στον εγκέφαλο ή το ήπαρ.

Νέες θεραπείες

Τα τελευταία χρόνια δοκιμάζονται νέα φάρμακα σε ασθενείς που δεν έχουν ανταποκριθεί καλά στην κλασική χημειοθεραπεία, επίσης ο εμβολιασμός έναντι του HPV δείχνει να προστατεύει από τη νόσο. Νέες θεραπείες όπως η φωτοδυναμική θεραπεία  και η ανοσοθεραπεία υπόσχονται να βελτιώσουν την επιβίωση των ασθενών με καρκινο πρωκτου.

Συμπεράσματα για τον καρκίνο πρωκτού

Οι τρέχουσες επιλογές θεραπείας στον καρκίνο πρωκτού είναι η ακτινοβολία και χημειοθεραπεία. Ένα μικρό ποσοστό ασθενών θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση εφόσον δεν υπάρχει καλή ανταπόκριση ή εμφανιστεί υποτροπή της νόσου. 

Πολλές νέες στρατηγικές μελετώνται σε αυτούς τους όγκους, από στοχευμένες θεραπείες έως ανοσοθεραπεία και φωτοδυναμική θεραπεία. Ο εμβολιασμός, ως στρατηγική πρόληψης, μπορεί να είναι το ιδανικό μέσο για τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου πρωκτού.